مناطق آزاد از ابزارهای دولت ها برای تحقق راهبرد برونگرا در پارادایم جهانی شدن، از اصلیترین کانونهای توجه سرمایه گذاران محسوب میشود که از بدو تشکیل زمین مهمترین عامل در بین دیگر عوامل تولید مورد توجه می باشد و آنچه بعد از سپری شدن چندین دهه از تشکیل مناطق آزاد لازمه تغییر است تغییر رویکرد در برنامه ریزی در این نواحی لازم می باشد در پژوهش با رویکرد آینده نگاری به شناسایی مهمترین عوامل مؤثر، میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده توسعه فضایی منطقه آزاد ارس می پردازد که در واقع زمینه تدوین سناریوها در مراحل بعدی و همچنین تدوین راهبردها، برنامه ریزی و سیاستگذاری برای رسیدن به سناریوهای مطلوب را فراهم میکند که از روش های دلفی و تحلیل اثرات متقاطع و نرم افزار میک مک به شناخت پیشران ها پرداخته است و از لحاظ روش توصیفی – تبینی و نتایج، کاربردی است در مرحله اول، 51 متغیر در قالب 4 عامل (اقتصادی، سیاسی و نهادی، اجتماعی و گردشگری و کالبدی و محیطی) ، شناسایی و از میان عوامل میزان تأثیرگذاری بر یکدیگر و بر آینده با روشهای مستقیم و غیرمستقیم، 13عامل کلیدی، جذب سرمایه، تحریم های بین المللی، توسعه دشت های کشاورزی و گلخانه ای، توسعه بخش صنعت، صادرات، قیمت زمین، توسعه شهری و روستایی، روابط دیپلماتیک با کشورهای حوزه قفقاز، رقابت منطقه ای با سایر مناطق آزاد، زیرساخت های گردشگری، رونق تجارت، تسهیل در واردات و مناقشه قره باغ و روند صلح، انتخاب، که بیشترین نقش را در توسعه فضایی آینده منطقه آزاد ارس، ایفا می نماید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل تاثیرگذار بر بازاریابی گردشگری روستایی در روستاهای شهرستان قائنات نگاشته شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، در گروه تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، در گروه تحقیقات توصیفی- تحلیلی و از نظر بُعد زمانی، در زمره تحقیقات تک مقطعی قرار می گیرد. روش گردآوری داده ها به شیوه کمّی با استفاده از پرسشنامه ساختاریافته، و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری و آمار توصیفی و استنباطی انجام پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان و مدیران سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی شهرستان قائنات، گردشگران واقع در روستاهای شهرستان قائنات، و دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی روستاهای شهرستان قائنات است. نمونه گیری از طریق روش تصادفی ساده و گلوله برفی انجام شده است. حجم نمونه نیز با مدنظر قرار دادن قاعده ده برابری و همچنین کوکران برابر با 350 نفر انتخاب مدنظر قرار گرفته است. برای اطمینان از روایی پرسشنامه تحقیق، از روایی محتوا و برای بررسی پایایی نیز ضریب بارهای عاملی، پایایی ترکیبی و همچنین روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که مؤلفه-های مردم، محصول، مکان، ترویج، شواهد فیزیکی، فرآیند، و قیمت در بازاریابی گردشگری مناطق روستایی شهرستان قائنات از اهمیت بالایی برخوردارند، اما با این وجود، عملکرد متولیان گردشگری، در خصوص هر یک از مؤلفه های مذکور، پایین تر از حد متوسط است. لذا لازم است مطابق با شاخص های بازاریابی گردشگری در مناطق روستایی، اقدامات لازم جهت بهبود وضعیت بازاریابی گردشگری در دستور کار متولیان قرار گیرد.

توسعه پایدار هر کشوری وابسته به پایداری نظام کشاورزی است. در کشورهایی که وابسته به اقتصاد روستایی هستند، توسعه پایدار کشاورزی به دلایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو هدف اصلی این پژوهش، بررسی وضعیت پایداری کشاورزی در مناطق روستایی است که به صورت مطالعه موردی در بخش مرکزی شهرستان روانسر انجام شده است. روش پژوهش در این بررسی از نوع توصیفی - تحلیلی و پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کشاورزان ساکن در روستاهای بخش مرکزی شهرستان روانسر است (N=4209) که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 188 نفر از بین آنها با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شده و با ابزار پرسشنامه، مورد مطالعه قرار گرفته اند. ضریب آلفای کرونباخ به منظور تشخیص پایایی پرسشنامه ها محاسبه شده است که در این پژوهش برای سه بخش پرسشنامه 0.79، 0.73 و 0.72 درصد به دست آمده است که حاکی از مناسب بودن ابزار پژوهش بوده است. نتایج حاصل از طریق تجزیه و تحلیل های آماری در نرم افزار SPSS نشان می دهد که وضعیت 55 درصد از کشاورزان در گروه ناپایدار، 36.5 درصد در گروه تا حدی پایدار و 8.5 درصد در گروه پایدار قرار گرفته اند. همچنین در بعد شاخص ها نیز؛ 38.70 درصد از شاخص ها در گروه ناپایدار، 22.58 درصد در گروه تا حدی پایدار و 38.70 درصد در گروه پایدار قرار گرفته اند.

امروزه حکمروایی به عنوان پیش شرطی برای توسعه پایدار و الگویی جهت مدیریت روستایی معرفی می شود. با این حال حکمروایی در جهان امروز با مشکلات زیادی روبه روست که چاره رهایی از این بحران ورود و تزریق سرمایه ای از جنس خود مردم با نام سرمایه اجتماعی است که بر حکمروایی در مناطق روستایی تاثیر گذاشته و در توانمندی مدیریت محلی اثرگذار می باشد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثرات سرمایه اجتماعی بر حکمروایی در مناطق روستایی شهرستان زنجان می باشد. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی-تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روش های اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. جامعه آماری این تحقیق طبق فرمول کوکران، 319 نفر از خانوارهای ساکن در مناطق روستایی شهرستان زنجان می باشند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آماراستنباطی tتک نمونه ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر می باشد. نتایج حاصل از آزمون t از دیدگاه خانوارها در رابطه با حکمروایی نشان داد که شاخص مشروعیت با میانگین 36/3 بالاتر از مطلوبیت عددی (3) و شفافیت با میانگین 62/2 کمترین میانگین را به خود اختصاص داده اند و در میان شاخص های سرمایه اجتماعی نیز همه شاخص ها بالاتر از مطلوبیت عددی (3) قرار دارند. بین شاخص های سرمایه اجتماعی و حکمروایی رابطه معناداری (375/0) وجود دارد. از بین شاخص های سرمایه اجتماعی اعتماد با 366/0 دارای بیشترین تاثیر بر حکمروایی و انسجام با 200/0 دارای کمترین تاثیر است.

گردشگری کشاورزی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه مناطق روستایی مطرح است. در این راستا، هدف از این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. گردآوری داده ها به روش میدانی و از طریق پرسشنامه ساختاریافته انجام پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل گردشگران روستایی در محدوده مورد مطالعه می باشد. در این میان، نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شده است. همچنین طبق روش کوکران، تعداد نمونه آماری برابر با 148 نفر محاسبه گردیده است. به منظور اطمینان از روایی پرسشنامه تحقیق، از روایی محتوا و برای بررسی پایایی نیز ضریب بارهای عاملی، پایایی ترکیبی و همچنین روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS و همچنین تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار Smartpls انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که علی رغم اهمیت بالای مؤلفه های اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، امکانات و خدمات، محیطی و نهادی در مناطق روستایی شهرستان سامان، کیفیت عوامل مذکور پایین تر از حد متوسط بوده است. در این میان، مولفه نهادی نسبت به سایر مولفه ها شرایط نامطلوب تری داشته که ناشی از وجود ضعف های جدی در عواملی از جمله: طرح های تشویقی، مشارکت و حمایت دولت، سیستم های پشتیبانی، قوانین و آیین نامه های مشخص، در حوزه گردشگری کشاورزی است. لذا لازم است مطابق با عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری کشاورزی در مناطق روستایی، اقدامات لازم جهت بهبود وضعیت این نوع از گردشگری در دستور کار مسئولین قرار گیرد.

بحث مشارکت در دهه های اخیر در ارتباط با مسائلی مانند دموکراسی، توسعه و غیره، اهمیت بسیاری یافته است. مشارکت و توسعه روستایی، به عنوان دو عنصر مرتبط و مکمل همدیگر مطرح گردیده و افزایش میزان مشارکت در میان روستاییان، نشانه و وسیله ای برای توسعه روستایی در نظر گرفته شده است. مساله و هدف اساسی پژوهش حاضر، ارزیابی نقش مشارکت مردم در طرح های توسعه مناطق روستایی با تاکید بر طرح تجمیع شهرک شرام (استان کرمانشاه، شهرستان پاوه، بخش نوسود) است تا با شناخت چنین مواردی، بتوان از آن برای سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های آتی برای مناطق روستایی بهره گرفت. در پژوهش حاضر، با توجه به راهبرد مشارکت در توسعه روستایی و نظریه های مربوط به توسعه روستایی مشارکتی، تبیین و ارزیابی نقش مشارکت مردم در طرح های تجمیع مناطق روستایی، مورد توجه بوده و در ادبیات و پیشینه پژوهش، تعدادی از مهم ترین منابع درباره مشارکت مردم در طرح های توسعه مناطق روستایی مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و تا حدودی توصیفی بوده و تکنیک مورد استفاده مصاحبه سازمان نیافته و در بعضی موارد خاص، مشاهده و بررسی اسناد و مدارک موجود بوده است. در قسمت یافته های پژوهش مشخص گردیده است که مشارکت به معنای همکاری روستاییان در طرح های تهیه شده توسط دیگران نیست، بلکه مشارکت سطوح مختلفی دارد و مشارکت مطلوب، زمانی پدید می آید که روستاییان بتوانند در سطوح ذهنی، عینی، تصمیم گیری و اجرایی، دخالت داشته باشند. علاوه بر این، برنامه ریزی مناسب و استفاده از توانایی های روستاییان، می تواند بستر مناسبی برای موفقیت طرح های تجمیع فراهم کند. در ادامه ضمن تایید استفاده از نظریه های مشارکت و به کارگیری نگرشی جامع و کل نگر برای تبیین نقش مشارکت مردم در طرح شهرک و طرح های مشابه با آن، توجه به راهبرد مشارکت در توسعه روستایی، و نظریه های مربوط به توسعه روستایی مشارکتی، اجتناب ناپذیر است.

تحقیق حاضر از نوع پیمایشی و به روش توصیفی - همبستگی به بررسی نگرش ساکنان مناطق گردشگری روستایی شهرستان ایذه واقع در استان خوزستان نسبت به اثرات گردشگری روستایی در سال 1388 پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش ساکنان مناطق روستایی در روستاهایی بوده اند که دارای جاذبه گردشگری بوده و اثرات گردشگری در این روستاها توسط ساکنان درک شده اند که حجم نمونه آماری با استفاده از جدول تاکمن 335 و به روش تصادفی طبقه ای متناسب انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. متغیرهای مستقل این پژوهش عبارتند از ویژگی های فردی و حرفه ای ساکنان، میزان ارتباط آنان با گردشگران و وابستکی درآمد آنان به گردشگری، درک اثرات اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی گردشگری است و متغیر وابسته آن نگرش ساکنان نسبت به توسعه فعالیت های گردشگری می باشد. نتایج حاصل از همبستگی بین متغیرها، ارتباط مثبت و معنی داری را بین متغیر نگرش ساکنان با متغیرهای سن، درآمد، میزان وابستگی به گردشگری، میزان ارتباط با گردشگران و درک اثرات را نشان داد.